4.2 Η συμπεριφορά.
Όταν οδηγείτε, είναι σημαντικό να βλέπετε και να χρησιμοποιείτε τη φαντασία σας, για να προβλέπετε τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια της πορείας σας.
Είναι εμφανές ότι μέρος αυτής της ικανότητας «να βλέπετε», η οποία ορισμένες φορές περιγράφεται ως επαγρύπνηση και ετοιμότητα, έρχεται με την εμπειρία, κάτι που εξηγεί εν μέρει γιατί οι άπειροι οδηγοί προκαλούν περισσότερα ατυχήματα.
Ενδιαφέρον είναι ότι από σχετική έρευνα επιβεβαιώνεται το εξής: οι νέοι οδηγοί εντοπίζουν λιγότερα προβλήματα και αντιλαμβάνονται τα προβλήματα αργότερα από τους πεπειραμένους. Έτσι η πιθανότητα ατυχήματος είναι προφανώς μεγαλύτερη. Οι περισσότεροι νέοι οδηγοί είναι άτομα νεαρής ηλικίας και μερικοί από αυτούς τείνουν να οδηγούν απερίσκεπτα. Οδηγούν πολύ γρήγορα και φρενάρουν πολύ αργά και απότομα. Αυτή η επιθετική και ριψοκίνδυνη συμπεριφορά προκαλείται τόσο από κάποιες μη αναπτυγμένες ικανότητες αντιλήψεως όσο και λόγω λανθασμένων, εμφύτων στο χαρακτήρα τους απόψεων.
α) Η προσαρμογή της ταχύτητας ανάλογα με τον τόπο και τις περιστάσεις.
Η ταχύτητά σας δεν πρέπει ποτέ να είναι υπερβολική. Πρέπει πάντοτε να μπορείτε να σταματήσετε – εάν είναι αναγκαίο – σε όσο ελεύθερο μήκος δρόμου διακρίνετε εμπρός σας.
Όταν οδηγείτε με πάρα πολύ χαμηλή ταχύτητα είναι επίσης επικίνδυνο. Αυτό συμβαίνει, γιατί προκαλείτε επιβράδυνση της κυκλοφορίας και βάζετε σε κίνδυνο τα οχήματα που σας ακολουθούν και θέλουν να σας προσπεράσουν.
β) Περιορισμός ταχύτητας υποδεικνυόμενος από τη σήμανση.
– Πινακίδες με όρια ταχύτητας.
Τα όρια ταχύτητας υπολογίζονται για κυκλοφορία με καλό καιρό και σε στεγνό δρόμο.
Συχνά μπορεί να αντιλαμβάνεσθε αμέσως τον κίνδυνο που κρύβει η περιοχή που διασχίζετε. Παρ’ όλα αυτά, πρέπει να σέβεσθε πάντα τα όρια ταχύτητας. Μια πινακίδα δεν τοποθετείται ποτέ κατά τύχη ή κατά λάθος!
Αν οι κυκλοφοριακές συνθήκες είναι δυσμενείς, θα είναι προτιμότερο να μειώσετε την ταχύτητά σας και κάτω από τα όρια που υποδεικνύονται από τις πινακίδες (σχ. 4.1).
Σχ. 4.1
Πινακίδα με όριο ταχύτητας 90 km/h.
– Είσοδος σε κατοικημένη περιοχή.
Η πινακίδα αναγγελίας εισόδου σε κατοικημένη περιοχή επαρκεί ως προειδοποίηση για να μειώσετε την ταχύτητα στα 50 km/h (σχ. 4.2). Το όριο ταχύτητας μπορεί επίσης να είναι μεγαλύτερο (π.χ. 70 ή 80 km/h) σε ορισμένες οδούς ταχείας κυκλοφορίας στο εσωτερικό της κατοικημένης περιοχής (π.χ. η λεωφ. Συγγρού). Στην περίπτωση αυτή το όριο καθορίζεται με ειδική σήμανση (πινακίδα).
Σχ. 4.2
Είσοδος σε κατοικημένη περιοχή
.– Πινακίδες αναγγελίας κινδύνου.
Σας πληροφορούν για πιθανούς κινδύνους που θα συναντήσετε πολύ σύντομα στη διαδρομή σας, που για να τους αποφύγετε πρέπει να είσθε ιδιαίτερα προσεκτικοί (σχ. 4.3).
Σχ. 4.3
Κίνδυνος λόγω διαβάσεως πεζών.
– Άλλοι κίνδυνοι.
Οφείλετε συστηματικά να επιβραδύνετε όταν προσεγγίζετε σε:
• Τρίχρωμους σηματοδότες, γιατί μπορεί να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή χρώμα.
• Ένα κίτρινο φανάρι, που αναβοσβήνει, γιατί προειδοποιεί πάντα για κάποια περιοχή ιδιαίτερα επικίνδυνη.
• Διάβαση για τους πεζούς, ώστε να σταματήσετε χωρίς δυσκολία, εάν ένας ή περισσότεροι πεζοί διασχίζουν το δρόμο.
• Μια ισόπεδη σιδηροδρομική διάβαση.
• Κάποια κατοικημένη περιοχή και κυρίως όταν την διασχίζετε. Ένα σύνολο κατοικιών κρύβει ειδικούς κινδύνους.
γ) Περιορισμός της ταχύτητας από την κατά μήκος τροχιά της οδού.
— Πέρασμα από ύψωμα.
Καθώς πλησιάζετε στην κορυφή κάποιου ανηφορικού δρόμου η ορατότητά σας είναι μειωμένη (σχ. 4.4). Σε τέτοιο δρόμο μπορεί να συναντήσετε διάφορα είδη κινδύνων, όπως για παράδειγμα:
• Kάποιο όχημα που κινείται πολύ αργά ή σταματά μπροστά σας, στη λωρίδα σας,
• Kάποιο όχημα που κινείται στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας και χρησιμοποιεί προσωρινά τη λωρίδα σας (π.χ. αν τελείωσε την προσπέρασή του πολύ καθυστερημένα).
Σχ. 4.4
Κίνηση σε ανωφέρεια.
Προσοχή: για την ασφάλειά σας και την ασφάλεια των υπολοίπων οδηγών και των πεζών να μην προσπερνάτε ποτέ σε ύψωμα και να παραμένετε συνεχώς στα δεξιά!
— Απότομη κατωφέρεια (κατήφορος).
Να οδηγείτε με μέτρια ταχύτητα. Έτσι, θα αποφύγετε το συνεχές φρενάρισμα, που προκαλεί υπερθέρμανση των φρένων και την επικίνδυνη μείωση της απόδοσεώς τους (σχ. 4.5).
Σχ. 4.5
Κίνηση σε κατωφέρεια.
— Ανώμαλος δρόμος με παραμορφώσεις, χαλίκια στην επιφάνειά του κλπ.
Στις περιπτώσεις αυτές η πρόσφυση των ελαστικών σας στο οδόστρωμα είναι μειωμένη και ο έλεγχος του οχήματός σας πιο δύσκολος.
— Άλλοι κίνδυνοι.
Πρέπει να επιβραδύνετε συστηματικά όταν πλησιάζετε:
• Σε κάποια στροφή, ώστε να προσαρμόζεστε τόσο στις συνθήκες περιορισμένης ορατότητας, που χαρακτηρίζει τις στροφές, όσο και στη φυγόκεντρη δύναμη που ασκείται στο αυτοκίνητό σας στις καμπύλες του δρόμου (σχ. 4.6).
• Σε θέσεις που έχουν πέσει πέτρες ή βράχοι στο δρόμο. Οπωσδήποτε θα πρέπει να παρεκκλίνετε για να τις αποφύγετε, να μειώσετε ταχύτητα και να κινηθείτε προσεκτικά, ώστε να είσθε προετοιμασμένοι ακόμη και για νέες καταπτώσεις βράχων. Πρέπει επίσης να είσθε προετοιμασμένοι για ελιγμούς αντίστοιχους με τους δικούς σας, οχημάτων που κινούνται στο αντίθετο ρεύμα κυκλοφορίας.
Σχ. 4.6
Επικίνδυνη στροφή οδού.
δ) Περιορισμός της ταχύτητας λόγω των άλλων χρηστών του δρόμου.
— Δημόσιες συγκοινωνίες.
Κάθε φορά που συναντάτε κάποιο όχημα δημοσίων συγκοινωνιών σε στάση, οφείλετε να επιβραδύνετε, γιατί οι επιβάτες που ανεβαίνουν ή κατεβαίνουν – κυρίως τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι – ίσως να προχωρήσουν χωρίς προφύλαξη στο δρόμο.
— Σχολικά λεωφορεία.
Κάθε φορά που συναντάτε σταματημένο σχολικό λεωφορείο με αναμμένα τα φώτα έκτακτης ανάγκης (αλάρμ), απαγορεύεται να το προσπεράσετε αν το οδόστρωμα έχει έως και δύο λωρίδες κυκλοφορίας. Σε κάθε περίπτωση προσπεράστε το με μειωμένη ταχύτητα και πολύ μεγάλη προσοχή (σχ. 4.7).
Σχ. 4.7
Κατά την επιβίβαση ή αποβίβαση μαθητών
— Πεζοί, ποδήλατα.
Οι πεζοί συχνά κατεβαίνουν από το πεζοδρόμιο ιδιαιτέρως αν αποτελούν κάποια ομάδα. Πρέπει συνεπώς να είσθε έτοιμοι για κάθε τέτοιο ενδεχόμενο όταν στις πλευρές του δρόμου σας κινούνται πεζοί.
Προσοχή επίσης στους ποδηλάτες, που μπορεί απροσδόκητα να κάνουν έναν ξαφνικό ελιγμό στο δρόμο χωρίς να υπολογίσουν ότι βρίσκεσθε σε μικρή απόσταση (σχ. 4.8).
Για ορισμένες κατηγορίες χρηστών, όπως τα ηλικιωμένα άτομα, τα παιδιά και τα άτομα με ειδικές ανάγκες απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή.
Σχ. 4.8
Προσοχή στο προσπέρασμα των ποδηλατιστών.
— Άλλοι κίνδυνοι.
Πρέπει να επιβραδύνετε συστηματικά:
• Κοντά σε κάποια διασταύρωση (ακόμη και αν έχετε προτεραιότητα), κυρίως όταν η ορατότητα είναι ανεπαρκής ή ο άλλος οδηγός φαίνεται ότι δεν θα σας παραχωρήσει την προτεραιότητα.
• Όταν βλέπετε ή ακούτε την ειδική προειδοποίηση κάποιου οχήματος αμέσου επεμβάσεως.
• Όταν συναντάτε ή προσπερνάτε κάποιο συρμό οχημάτων σε στάση.
• Όταν συναντάτε κοπάδια, μεμονωμένα ζώα και ιππείς.
• Κοντά σε περιοχές όπου εκτελούνται έργα ή σε κάποιο σημείο όπου σημειώθηκε ατύχημα.
ε) Περιορισμός της ταχύτητας λόγω δυσμενών συνθηκών.
Οφείλετε να επιβραδύνετε, όταν έχετε μειωμένη ορατότητα (π.χ. βράδυ, χιόνι, ομίχλη κλπ.) και όταν είναι μειωμένη η πρόσφυση των ελαστικών του οχήματός σας (π.χ. υγρασία, παγωμένος δρόμος κλπ.) (σχ. 4.9).
στ) Απότομη επιβράδυνση, κυκλοφοριακή συμφόρηση.
Εάν η κυκλοφορία δεν είναι άνετη (μποτιλιάρισμα, ατύχημα κλπ.) πρέπει να ανάψετε τα φώτα έκτακτης ανάγκης (αλάρμ) όσο διάστημα είσθε το τελευταίο όχημα της σειράς σας. Έτσι, θα προκαλέσετε αμέσως την προσοχή και θα προειδοποιήσετε τους οδηγούς που ανυποψίαστοι σας πλησιάζουν από πίσω.
Μόλις βρεθεί πίσω σας ένα άλλο όχημα ή μόλις αποκατασταθεί η ροή της κυκλοφορίας, θυμηθείτε να σβήσετε τα φώτα έκτακτης ανάγκης.
Σχ. 4.9
Κίνηση με μειωμένη ταχύτητα λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.
ζ) Οι πέντε συνήθειες.
Οι οδηγοί θα πρέπει να μαθαίνουν, από τα πρώτα βήματα της εκπαιδεύσεώς τους, να εφαρμόζουν πέντε απλές συνήθειες, οι οποίες, όταν χρησιμοποιούνται μαζί, τους επιτρέπουν να αποκτήσουν τη διορατικότητα ενός έμπειρου οδηγού. Οι πέντε αυτές συνήθειες βοηθούν τον οδηγό να αναγνωρίζει τους κινδύνους και να αντιδρά σε αυτούς. Πρέπει να τονισθεί ότι οι συνήθειες αυτές έχουν πολύ μικρή σχέση με τα χέρια, τα πόδια και το φυσικό έλεγχο, που ασκεί ο οδηγός στο αυτοκίνητο, όσο αναγκαία και αν είναι αυτά, ενώ έχουν μεγάλη σχέση με την έγκαιρη και σωστή ανάλυση των γεγονότων (στο μυαλό του) που του παρουσιάζονται στο δρόμο.
Οι συνήθειες αυτές, που αποσκοπούν στο να μπορείτε ως οδηγοί να «διαβάζετε» το δρόμο, να επιδεικνύετε επαγρύπνιση και να επιλέγετε τις σωστές ενέργειες, είναι εύκολα κατανοητές και είναι οι εξής:
1. Να κοιτάτε μακριά.
2. Να κινείτε («παίζετε») τα μάτια σας.
3. Να εντοπίζετε τα προβλήματα.
4. Να κρατάτε αποστάσεις.
5. Να είσθε αντιληπτοί από τους άλλου